Nguồn: Forest Trends
Tại Đại hội Bảo tồn Thiên nhiên Thế giới IUCN 2025 (IUCN World Conservation Congress 2025) diễn ra ở Abu Dhabi (Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất), Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) đã chính thức công bố Phiên bản thứ hai của Bộ Tiêu chuẩn Toàn cầu IUCN cho các giải pháp dựa vào thiên nhiên (Nature-based Solutions – NbS). Sự kiện, diễn ra ngày 10/10/2025, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong nỗ lực của IUCN nhằm thúc đẩy các giải pháp dựa vào thiên nhiên hiệu quả, minh bạch và vững chắc trên nền tảng khoa học, hướng tới mục tiêu ứng phó biến đổi khí hậu, phục hồi hệ sinh thái và phát triển bền vững.
“Giải pháp dựa vào thiên nhiên là trung tâm của nỗ lực ứng phó biến đổi khí hậu, suy thoái đa dạng sinh học và phát triển bền vững. Chúng nhắc nhở chúng ta rằng khi hợp tác cùng thiên nhiên – thay vì đối nghịch với thiên nhiên – chúng ta tạo ra những con đường hướng tới khả năng chống chịu, công bằng và hy vọng. Bộ Tiêu chuẩn Toàn cầu được cập nhật của IUCN củng cố tầm nhìn đó, mang lại hướng dẫn rõ ràng hơn, các biện pháp bảo đảm mạnh mẽ hơn và tập trung hơn vào tác động dài hạn. Bộ tiêu chuẩn này giúp các thành viên và đối tác của IUCN thiết kế và triển khai các giải pháp thực tiễn, bao trùm và mang tính chuyển đổi – khôi phục không chỉ hệ sinh thái, mà cả sinh kế và phúc lợi của cộng đồng phụ thuộc vào chúng,” bà Grethel Aguilar, Tổng Giám đốc IUCN, chia sẻ.
Ấn phẩm vừa ra mắt do Trung tâm Điều phối Giải pháp dựa vào thiên nhiên của IUCN (IUCN NbS Management Hub) và Ủy ban Quản lý Hệ sinh thái (CEM) biên soạn, được giới thiệu trong khuôn khổ Diễn đàn cấp cao do Ban Thư ký IUCN, CEM và Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) đồng tổ chức. Tài liệu này được xem là mốc quan trọng thể hiện vai trò dẫn dắt của IUCN trong việc thúc đẩy các Giải pháp dựa vào thiên nhiên (NbS) trên toàn cầu.
“Bộ Tiêu chuẩn Toàn cầu mới của IUCN là công cụ then chốt nhằm nâng cao chất lượng và tính tin cậy của các dự án NbS. Khi chúng ta kỷ niệm 10 năm Hiệp định Paris, tài liệu này cũng nhắc nhớ chặng đường đã đi kể từ COP21 – thời điểm Pháp và IUCN cùng hợp tác để đưa Giải pháp dựa vào thiên nhiên vào trung tâm của hành động khí hậu và đa dạng sinh học toàn cầu. Đối với các ngân hàng phát triển công như AFD, Bộ tiêu chuẩn này mang lại hướng dẫn quý giá để thúc đẩy các tiếp cận mạnh mẽ, bao trùm và có tác động cao – đồng thời củng cố niềm tin cần thiết để mở rộng tài chính cho NbS,” bà Marie Bjornson-Langen, Phó Tổng giám đốc phụ trách Giải pháp Phát triển Bền vững tại AFD, nhấn mạnh.
“Phiên bản sửa đổi của Bộ Tiêu chuẩn Toàn cầu phản ánh những bài học kinh nghiệm kể từ năm 2020 và nhu cầu ngày càng tăng đối với hành động đáng tin cậy dựa trên cơ sở khoa học. Bộ tiêu chuẩn cung cấp cho các nhà thực hành và nhà hoạch định chính sách công cụ để thiết kế các giải pháp hiệu quả, công bằng và bền vững, được xây dựng dựa trên khoa học và kinh nghiệm thực tiễn,” bà Angela Andrade, Chủ tịch Ủy ban Quản lý Hệ sinh thái IUCN (CEM) kiêm Chủ tịch Ủy ban Tiêu chuẩn Quốc tế (ISC), cho biết.
“Bộ tiêu chuẩn cập nhật củng cố mối liên hệ giữa tính toàn vẹn sinh thái và đầu tư bền vững. Nó tăng cường khả năng tài chính, công bằng và quản lý thích ứng – giúp chính phủ, doanh nghiệp và cộng đồng thiết kế các Giải pháp dựa vào thiên nhiên mang lại lợi ích đo lường được cho con người, thiên nhiên và nền kinh tế, đồng thời duy trì khả năng chống chịu lâu dài,” ông Charles Karangwa, Trưởng bộ phận Toàn cầu về Giải pháp dựa vào thiên nhiên của IUCN, chia sẻ thêm.
Tiến trình phát triển và ý nghĩa của Bộ Tiêu chuẩn Toàn cầu về NbS
IUCN là tổ chức tiên phong đề xuất khái niệm Giải pháp dựa vào thiên nhiên (NbS) cách đây hai thập kỷ, với định nghĩa: “các hành động nhằm bảo vệ, sử dụng bền vững, quản lý và phục hồi các hệ sinh thái tự nhiên hoặc đã được cải tạo, nhằm giải quyết các thách thức xã hội một cách hiệu quả và thích ứng, đồng thời mang lại lợi ích cho phúc lợi con người và đa dạng sinh học.”
Nhờ sự hỗ trợ của Cơ quan Phát triển Pháp (AFD), trong khuôn khổ quan hệ đối tác lâu dài giữa Pháp và IUCN, Liên minh đã phát triển Bộ Tiêu chuẩn Toàn cầu IUCN cho Giải pháp dựa vào thiên nhiên™ – một bộ công cụ chặt chẽ phục vụ cho thiết kế, thực thi và đánh giá các sáng kiến NbS. Phiên bản đầu tiên của Bộ Tiêu chuẩn được công bố vào năm 2020.
Mục tiêu của Bộ Tiêu chuẩn này là cung cấp khung hướng dẫn toàn cầu cho việc thiết kế, thẩm định và nhân rộng các Giải pháp dựa vào thiên nhiên. Bộ tiêu chuẩn bao gồm bộ Tiêu chí và Chỉ số thống nhất toàn cầu, dựa trên Các Nguyên tắc về Giải pháp dựa vào thiên nhiên, nhằm đo lường tính hiệu quả của các can thiệp. Được cấu trúc như một công cụ học hỏi và đảm bảo chất lượng có hệ thống, Bộ tiêu chuẩn giúp đảm bảo rằng NbS được áp dụng một cách hiệu quả và bền vững, tối đa hóa khả năng giải quyết thách thức xã hội đồng thời mang lại lợi ích rõ ràng cho con người và thiên nhiên.
Các điểm mới trong Phiên bản thứ hai
Phiên bản thứ hai bao gồm nhiều cải tiến quan trọng nhằm tăng cường tính rõ ràng, dễ sử dụng và các biện pháp bảo đảm an toàn. Dựa trên năm năm kinh nghiệm thực tiễn, phiên bản cập nhật chuyển từ cách tiếp cận “danh mục kiểm tra” sang tư duy hệ thống, nhấn mạnh mối liên kết giữa các khía cạnh sinh thái, xã hội và kinh tế.
Bộ tiêu chuẩn cũng tinh giản ngôn ngữ và cấu trúc để dễ áp dụng hơn, đồng thời củng cố các nguyên tắc về công bằng và quyền lợi, đặt người dân bản địa và cộng đồng địa phương vào trung tâm quá trình ra quyết định. Các cơ chế bảo đảm, cơ chế khiếu nại và quản lý thích ứng được tăng cường để đảm bảo NbS duy trì hiệu quả trong dài hạn.
Cập nhật lần này cũng bổ sung khung tiếp cận rõ ràng hơn về khả năng tài chính và tính bền vững lâu dài, đồng thời nhấn mạnh hơn đến các điều kiện hỗ trợ cần thiết – bao gồm chính sách, tài chính và khung pháp lý – nhằm thúc đẩy mở rộng quy mô các Giải pháp dựa vào thiên nhiên trên toàn cầu.
Các nội dung sửa đổi và cập nhật của Bộ Tiêu chuẩn đã được xem xét và thông qua bởi các nhóm chuyên gia và cơ quan kỹ thuật tham gia quản trị Bộ Tiêu chuẩn, bao gồm nhóm công tác cốt lõi trong Trung tâm Điều phối NbS của IUCN, Ủy ban Tiêu chuẩn Quốc tế (ISC) và Hội đồng IUCN.
Các công cụ và chương trình hỗ trợ đi kèm
Bộ Tiêu chuẩn Toàn cầu cho NbS đi kèm với sổ tay hướng dẫn và công cụ tự đánh giá trực tuyến, giúp các tổ chức và cá nhân áp dụng NbS vào thực tiễn. Trung tâm Điều phối NbS của IUCN hỗ trợ chính phủ lồng ghép NbS vào chính sách và kế hoạch chiến lược quốc gia, đồng thời giúp các cộng đồng và tổ chức phi chính phủ nâng cao hiệu quả triển khai trên thực địa.
Công tác của IUCN về Giải pháp dựa vào thiên nhiên được điều phối bởi Ủy ban Tiêu chuẩn Quốc tế của IUCN, với sự hỗ trợ của các chuyên gia thuộc Ủy ban Quản lý Hệ sinh thái (CEM) và Nhóm chuyên đề về NbS.
Liên minh cũng cung cấp cho các bên liên quan ở mọi lĩnh vực cơ hội học tập và nâng cao năng lực thông qua Chứng chỉ nghề nghiệp về Giải pháp dựa vào thiên nhiên (Professional Certificate on NbS) – khóa học trực tuyến do Học viện IUCN (IUCN Academy) tổ chức.
Kể từ năm 2017, việc phát triển và phổ biến toàn cầu Bộ Tiêu chuẩn Toàn cầu IUCN cho Giải pháp dựa vào thiên nhiên đã được Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) tài trợ, trong khuôn khổ Quan hệ Đối tác Pháp – IUCN.
Nguồn và trích dẫn bản gốc:
Bài viết gốc được đăng trên trang chính thức của IUCN tại: IUCN launches the Second Edition of the IUCN Global Standard for Nature-based Solutions™ - Press release | IUCN